Όταν ένας προφανώς απατεώνας παρίστανε διάσημο ποδοσφαιρικό παράγοντα ζήτησε από την Μπαρτσελόνα ένα εκατομμύριο ευρώ, πηγές αναφέρουν ότι ο σύλλογος αποπειράθηκε να του στείλει τα χρήματα. Αν και η πληρωμή τελικά μπλοκαρίστηκε, οι ειδικοί ανησυχούν ότι το περιστατικό αποτελεί ένδειξη ότι το ποδόσφαιρο παραμένει ευάλωτο στη διαφθορά, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για ισχυρότερη εποπτεία.
Βασικά σημεία:
- Τέσσερις καλά πληροφορημένες πηγές λένε ότι η Μπαρτσελόνα δρομολόγησε ένα μεγάλο τραπεζικό έμβασμα αφού έλαβε ένα email, δήθεν από τον σημαίνοντα ατζέντη Πίνι Ζάχαβι, που ζητούσε να σταλούν τα χρήματα σε έναν κυπριακό τραπεζικό λογαριασμό στο όνομα κάποιου άνδρα από την Ολλανδία.
- Ο Ολλανδός κάτοχος του λογαριασμού δήλωσε ότι δεν διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό στην Κύπρο και ισχυρίστηκε ότι η ταυτότητα του έχει κλαπεί.
- Οι τραπεζιτικοί αξιωματούχοι στην Κύπρο μπλόκαραν την πληρωμή, αλλά απέρριψαν την άποψη ότι είχαν ανοίξει ψεύτικο λογαριασμό.
- Ο σύλλογος της Μπαρτσελόνα αναγνώρισε την απόπειρα απάτης, αλλά δεν προέβη σε επίσημη καταγγελία στην αστυνομία.
Τον Ιούλιο του 2022, η Μπαρτσελόνα ανακοίνωσε ότι συμφώνησε να πληρώσει 45 εκατομμύρια ευρώ (46 εκατομμύρια δολάρια) για να αποκτήσει τον Πολωνό σούπερ σταρ Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι, στο πλαίσιο μιας πολύ προβεβλημένης μεταγραφικής συμφωνίας με την Μπάγερν Μονάχου.
Ήταν ένα κορυφαίο επίτευγμα για τον εκπρόσωπο του Λεβαντόφσκι, τον ατζέντη Πίνι Ζάχαβι, ο οποίος έχει λειάνει τα γρανάζια σε πολλές από τις μεγαλύτερες μεταγραφές του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου και είναι σχεδόν εξίσου διάσημος με τους παίκτες που εκπροσωπεί. Ο Ζάχαβι δήλωσε «πολύ χαρούμενος» με τη συμφωνία και χαρακτήρισε την παρατεταμένη διαπραγμάτευση με τη Μπαρτσελόνα «μία από τις πιο δύσκολες μεταγραφές της καριέρας μου».
Ο Ζάχαβι φέρεται να κέρδισε προμήθεια πολλών εκατομμυρίων ευρώ για το έργο του. Δέκα ημέρες μετά την ανακοίνωση της υπογραφής, οι υπεύθυνοι της Μπαρτσελόνα έλαβαν ένα μήνυμα με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο που ζητούσε μια πρώτη δόση ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ.
Υπήρχε μόνο ένα πρόβλημα. Το αίτημα, το οποίο υποτίθεται ότι προερχόταν από τον ίδιο τον Ζάχαβι, ήρθε από διαφορετική διεύθυνση από αυτή που είχε χρησιμοποιήσει ο ατζέντης σε προηγούμενη αλληλογραφία με τη Μπαρτσελόνα. Και ζητούσε να σταλούν τα χρήματα όχι στον Ζάχαβι, αλλά σε έναν λογαριασμό στην Κύπρο που κατείχε κάποιος άνδρας ονόματι Michael Gerardus Hermanus Demon, ο οποίος προσδιοριζόταν στο email ως δικηγόρος.
Κανονικά, τέτοιες παρατυπίες θα ήταν αναμενόμενο να φρενάρουν μια μεγάλη συναλλαγή – ιδίως στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, μια βιομηχανία με εκτιμώμενη παγκόσμια αξία περίπου 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει τεθεί υπό εξονυχιστική έρευνα ως αρρύθμιστο καταφύγιο για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μεγάλης κλίμακας.
Όμως οι δημοσιογράφοι ανακάλυψαν έκτοτε ότι ο σύλλογος της Μπαρτσελόνα, απτόητος, προχώρησε στη δρομολόγηση της μεταφοράς των εκατομμυρίων ευρώ.
Αίτημα για πληρωμή
Η απόπειρα πληρωμής την άνοιξη του 2023 υπέπεσε στην αντίληψη των δημοσιογράφων του «Que t’hi jugues» (Με τι παίζεις;), μιας ραδιοφωνική εκπομπή που επικεντρώνεται στον σύλλογο της Μπαρτσελόνα και μεταδίδεται από τον ισπανικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό Cadena Ser. Οι συντελεστές της εκπομπής απέκτησαν αντίγραφο του email και το μοιράστηκαν με το OCCRP και τους ερευνητικούς εταίρους του, Der Standard και του Paper Trail Media.
Τρεις πηγές που θέλησαν να τηρήσουν την ανωνυμία τους, οι οποίες εργάζονταν τότε στην Μπαρτσελόνα, επιβεβαίωσαν στους δημοσιογράφους ότι ο σύλλογος είχε δρομολογήσει τη μεταφορά εκατομμυρίων ευρώ. Μια τέταρτη πηγή, η οποία είχε γνώση της τραπεζικής συναλλαγής, δήλωσε ότι η πληρωμή τελικά μπλοκαρίστηκε από τους υπεύθυνους συμμόρφωσης στην παραλήπτρια Τράπεζα Κύπρου, οι οποίοι χαρακτήρισαν τη μεταφορά ως ύποπτη.
Σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που είδε το OCCRP, το άτομο που ισχυρίζεται ότι είναι ο Ζάχαβι απευθύνθηκε γραπτώς σε στελέχη της Τράπεζας Κύπρου για να πιέσει να εγκριθεί η μεταφορά. Στο email διατυπωνόταν ο ισχυρισμός ότι ο Demon, ο κάτοχος του κυπριακού λογαριασμού, ήταν «μεσάζων για εμάς σε μεγάλες ποδοσφαιρικές μεταγραφές» και ότι «η αμοιβή που κατέβαλε η Μπαρτσελόνα για τη συμφωνία με τον Λεβαντόφσκι ανήκει σε αυτόν».
Μία από τις πηγές που προέρχονται από το εσωτερικό της Μπαρτσελόνα ανέφερε ότι η μεταφορά του ποσού ξεκίνησε, αλλά ακολούθως, το προσωπικό του συλλόγου συνειδητοποίησε ότι είχε γίνει λάθος και προσπάθησε να σταματήσει το έμβασμα. Δεν είναι σαφές αν το προσωπικό του συλλόγου επικοινώνησε με την Τράπεζα Κύπρου πριν ή μετά την απόφαση της τράπεζας να μπλοκάρει τη μεταφορά.
Και οι τέσσερις πηγές ζήτησαν να μην αποκαλυφθούν τα ονόματά τους, λέγοντας ότι κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους αν μιλήσουν στους δημοσιογράφους.
Ο ίδιος ο Ζαχάβι περιέγραψε την απόπειρα απάτης σε δημοσιογράφους του «Que t’hi jugues», λέγοντας τους ότι κάποιος έστειλε ένα «ψεύτικο email» στο όνομά του σε μια προσπάθεια να κλέψει τα χρήματα. Ο ατζέντης είπε ότι πληροφορήθηκε το τέχνασμα αυτό όταν διευθυντικό στέλεχος της Μπαρτσελόνα, επικοινώνησε μαζί του σχετικά με το αίτημα πληρωμής.
Ο Ζάχαβι είπε στο διευθυντικό στέλεχος ότι δεν είχε στείλει αίτημα πληρωμής και συμβούλεψε να το ελέγξει για απάτη. Το διευθυντικό στέλεχος αργότερα «με αγκάλιασε και με ευχαρίστησε» που έσωσα το σύλλογο από αυτό που αποκάλεσε «ένα τρομερό λάθος», δήλωσε ο Ζάχαβι.
Η Μπαρτσελόνα αρνήθηκε επίσημα να σχολιάσει αν ο σύλλογος επιχείρησε να καταβάλει την πληρωμή. Σε ένα email του Μαΐου 2024, εκπρόσωπος του συλλόγου περιορίστηκε να δηλώσει στο OCCRP ότι οι απατεώνες δεν «έλαβαν κανένα ποσό» από τον σύλλογο.
Η Μπαρτσελόνα δήλωσε επίσης ότι κατήγγειλε την απόπειρα απάτης στην Καταλανική αστυνομία. Η αστυνομία, ωστόσο, δήλωσε στο OCCRP ότι ο σύλλογος δεν είχε υποβάλει επίσημη καταγγελία.
Μυστήριος Ολλανδός «δικηγόρος»
Χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι δημοσιογράφοι κατάφεραν να εντοπίσουν τον Michael Gerardus Hermanus Demon, τον άνθρωπο του οποίου το όνομα αναγραφόταν στον λογαριασμό της Τράπεζας Κύπρου. (Το OCCRP προσπάθησε να μεταφέρει ένα μικρό ποσό στο λογαριασμό στο όνομα του Demon το Νοέμβριο του 2023 και ενημερώθηκε από την τράπεζα ότι ο λογαριασμός είχε κλείσει).
Οι δημοσιογράφοι επικοινώνησαν με τον Demon, ο οποίος είναι Ολλανδός πολίτης, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τον Απρίλιο του 2024. Ο Demon ισχυρίστηκε ότι δεν είχε καμία γνώση ούτε για την κυπριακή τράπεζα ούτε για την πληρωμή στη Βαρκελώνη, λέγοντας ότι η ταυτότητά του είχε κλαπεί και είχε χρησιμοποιηθεί για να ανοιχτεί ένας ψεύτικος λογαριασμός.
«Δεν γνωρίζω τίποτα γι’ αυτό και δεν έχω τραπεζικό λογαριασμό στην Κύπρο. Δυστυχώς έπεσα θύμα απάτης με την ταυτότητά μου. Η ταυτότητα κλάπηκε/χάθηκε κάποια στιγμή το 2022», έγραψε.
Ο Demon δεν απάντησε σε επόμενες κλήσεις ή μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από δημοσιογράφους.
Τα δημόσια αρχεία δεν δείχνουν ότι ο Demon εργάζεται στον κλάδο του ποδοσφαίρου ή ότι έχει επαγγελματικούς δεσμούς με τον Ζάχαβι. Ούτε φαίνεται να είναι δικηγόρος. Το όνομά του δεν εντοπίζεται σε καμία αναζήτηση σε ολλανδικούς ή διεθνείς δικηγορικούς συλλόγους.
Σε ερώτηση σχετικά με τον ισχυρισμό του Demon για κλοπή ταυτότητας, η Τράπεζα Κύπρου υπερασπίστηκε το πρωτόκολλο επαλήθευσης των πελατών της, λέγοντας ότι είναι αδύνατο να χρησιμοποιηθούν κλεμμένα έγγραφα για το άνοιγμα λογαριασμού.
«[Είμαστε] σε θέση να επικυρώνουμε τη γνησιότητα των διαβατηρίων/ταυτοτήτων και να διασφαλίζουμε ότι ο αιτών είναι όντως το ίδιο πρόσωπο με εκείνο που εμφανίζεται στα έγγραφα ταυτότητας που έχουν μεταφορτωθεί», δήλωσε εκπρόσωπος της τράπεζας σε ηλεκτρονικό μήνυμα του Απριλίου 2024.
Η τράπεζα δήλωσε ότι ενεργοποιεί έναν λογαριασμό μόνο ύστερα από συνάντηση με τον αιτούντα, είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω βιντεοκλήσης.
Η τράπεζα αρνήθηκε να σχολιάσει την απόπειρα συναλλαγής της Μπαρτσελόνα, επικαλούμενη πολιτικές εμπιστευτικότητας.
“Ειναι πολλά τα λεφτά”
Οι ειδικοί της ευρωπαϊκής ποδοσφαιρικής βιομηχανίας εξέφρασαν σοκ και αποδοκιμασία στην ιδέα ότι ένας μεγάλος σύλλογος θα έκανε μια τόσο μεγάλη πληρωμή με βάση ένα απλό ηλεκτρονικό μήνυμα.
«Οι μέρες του «στείλτε αυτό το ποσό σε αυτόν τον τραπεζικό λογαριασμό» έχουν περάσει προ πολλού», δήλωσε ο Andrew Mills, σύμβουλος αθλητικών θεμάτων που έχει εργαστεί σε μεταγραφές παικτών στην αγγλική Premier League. «Ως επιχείρηση, πρέπει να τιμολογείς. Δεν μπορείς απλώς να ζητάς τα χρήματα. Θα πρέπει πάντα να υπάρχουν γραπτές αποδείξεις”.
Παρόλα αυτά, ο ίδιος και άλλοι παραδέχθηκαν ότι το μέγεθος και η πολυπλοκότητα των μεγάλων ποδοσφαιρικών συμφωνιών, σε συνδυασμό με τη φήμη του Ζάχαβι, θα μπορούσαν να καταστήσουν εύκολο σε έναν πιθανό απατεώνα να βρει μία πόρτα για να ζητήσει μία δόλια μεταγραφή.
«Η έλλειψη δέουσας επιμέλειας που παρατηρείται σε ορισμένα τμήματα ποδοσφαιρικών συλλόγων είναι εντυπωσιακή», δήλωσε ο Kieran Maguire, Άγγλος συγγραφέας του βιβλίου »The Price of Football: Understanding Football Club Finance». Πρόσθεσε ότι «δεν θα τον εξέπληττε» αν η Μπαρτσελόνα προσπαθούσε να στείλει τα χρήματα βασιζόμενη μόνο σε ένα email.
Η διεθνής αγορά μεταγραφών παράγει σήμερα σχεδόν 11 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις συλλόγων ετησίως, με τα πέντε μεγάλα πρωταθλήματα της Ευρώπης να αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα των συναλλαγών.
Μια έκθεση του 2022 από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNDOC) ανέφερε ότι τα κενά στην τραπεζική εποπτεία, η συχνή χρήση υπεράκτιων λογαριασμών και τα ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά που μπορούν να αποκτηθούν, καθιστούν την αγορά μεταγραφών ευάλωτη στην απάτη και σε άλλες παράνομες οικονομικές ροές.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να περιορίσουν τη διαφθορά στον τομέα του ποδοσφαίρου, επιβάλλοντας στους επαγγελματικούς συλλόγους να θέσουν σε εφαρμογή διασφαλίσεις έως το 2029 όπως η επαλήθευση πελατών και η παρακολούθηση των συναλλαγών.
Προς το παρόν, οι αθλητικές σελίδες παραμένουν γεμάτες με ρεπορτάζ για πλαστογραφημένες μεταγραφές, ξέπλυμα χρήματος και δόλια συστήματα πληρωμών. Το 2018, η ιταλική Λάτσιο φέρεται να έπεσε θύμα απάτης μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, πληρώνοντας 2 εκατομμύρια ευρώ σε απατεώνες που εμφανίστηκαν ως η ολλανδική Feyenoord μετά τη μεταγραφή του αμυντικού Stefan de Vrij.
«Υπάρχουν τόσα πολλά χρήματα και πολλοί άνθρωποι που θέλουν ένα μικρό κομμάτι από την πίτα», δήλωσε ο Maguire. «Ένα μικρό κομμάτι εξακολουθεί να είναι πολλά χρήματα».
Ο Jim Gee, ειδικός στα οικονομικά και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, είναι συν-συγγραφέας μιας μελέτης του 2011 σχετικά με την απάτη στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο.Διαπίστωσε ότι στον κλάδο αυτό υπάρχει θεμελιώδης ανισορροπία μεταξύ της αδύναμης λογιστικής και των κανονισμών σε συλλόγους που ελέγχονται από πάμπλουτους ιδιοκτήτες.
«Σε ένα τέτοιο χαλαρό περιβάλλον με ισχυρούς ανθρώπους, είναι πιο πιθανό να βρεθεί διαφθορά και απάτη», δήλωσε ο Gee στους δημοσιογράφους. «Αυτό έγινε πριν από 10 χρόνια, αλλά δεν έχω παρατηρήσει ενίσχυση των κανονισμών στο ποδόσφαιρο. Η δυναμική της εξουσίας εξακολουθεί να είναι η ίδια».