Βασικά σημεία:
- Βρετανοί πολιτικοί κατέθεσαν δεκάδες ερωτήσεις για το βόρειο τμήμα της Κύπρου στο βρετανικό κοινοβούλιο ύστερα από επιχορηγημένες επισκέψεις στην αποσχισθείσα περιοχή, με διοργανωτή την ομάδα πίεσης με την επωνομασία “Ελευθερία και Δικαιοσύνη για τη Βόρεια Κύπρο”.
- Οι ερωτήσεις που κατέθεσαν αφορούσαν κυρίως την καθιέρωση απευθείας πτήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο προς το βόρειο τμήμα της Κύπρου.
- Μόνο ένας από αυτούς τους πολιτικούς δήλωσε το ενδιαφέρον του όταν έθεσε τις ερωτήσεις, όπως απαιτείται από τους βρετανικούς κοινοβουλευτικούς κανόνες.
- Οι επισκέψεις χρηματοδοτήθηκαν από τις εταιρείες Cyprus Premier, The Arkin Group, Turkish Airlines, British Residents Society και το Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο.
- Ο Όμιλος Εταιρειών Caginer’s Paradise και Premier κατονομάζεται επίσης στα δημοσιοποιημένα σχέδια για την ανάπτυξη των Βαρωσίων σε κορυφαίο προορισμό διακοπών.
Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ επισκέφθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο νωρίτερα αυτό το μήνα έπειτα από πρόσκληση μιας ομάδας που διεξάγει εκστρατεία για τη διεθνή αναγνώριση του βορείου τμήματος της Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους.
Σε συνάντηση που είχε στις 11 Σεπτεμβρίου με Βρετανούς βουλευτές στο βρετανικό κοινοβούλιο, ο Τατάρ δήλωσε: «Καλώ τη διεθνή κοινότητα να βοηθήσει να τερματιστεί η άδικη απομόνωση του τουρκοκυπριακού λαού».
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης που διοργανώθηκε από την ομάδα πίεσης με την επωνυμία «Freedom and Fairness for Northern Cyprus» (Ελευθερία και Δικαιοσύνη για τη Βόρεια Κύπρο), ο Τατάρ υποστήριξε την έναρξη «απευθείας εμπορικών συναλλαγών και απευθείας πτήσεων» και τη δυνατότητα συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων αθλητών σε διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις.
Τα σημεία αυτά προβλήθηκαν επίσης από διάφορους Βρετανούς βουλευτές οι οποίοι συμμετείχαν σε «διερευνητικές αποστολές» στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Τα ταξίδια οργανώθηκαν από την ίδια ομάδα, η οποία τα συντόνιζε για περισσότερους από δώδεκα Βρετανούς πολιτικούς τα τελευταία δύο χρόνια, όπως αποκαλύπτει έρευνα του OCCRP.
Έξι από τους πολιτικούς – τέσσερις βουλευτές και δύο μέλη της Βουλής των Λόρδων, που συμμετείχαν σε αυτά τα ταξίδια – κατέθεσαν στο βρετανικό κοινοβούλιο δεκάδες ερωτήσεις για το βόρειο τμήμα της Κύπρου. Οι ερωτήσεις αυτές ταυτίζονται με την ατζέντα των χορηγών των ταξιδιών, ιδίως γύρω από την καθιέρωση απευθείας πτήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο προς τη βόρεια Κύπρο.
Οι έξι δήλωσαν τα επιχορηγούμενα ταξίδια στο μητρώο τους, ωστόσο τα αρχεία δείχνουν ότι μόνο ένας από αυτούς κατέγραψε επίσης το συμφέρον του όταν υπέβαλαν τις ερωτήσεις τους, όπως απαιτείται από τους κοινοβουλευτικούς κανόνες.
Οι Βρετανοί πολιτικοί δεν επιτρέπεται να «κινήσουν κοινοβουλευτικές διαδικασίες» που θα μπορούσαν να έχουν «οποιοδήποτε οικονομικό ή υλικό όφελος» για μια ξένη κυβέρνηση, μη κυβερνητική οργάνωση ή άλλο οργανισμό «ο οποίος, εντός των προηγούμενων 12 μηνών, χρηματοδότησε μια επίσκεψη που πραγματοποίησαν ή τους παρείχε φιλοξενία».
Ο βουλευτής Ίαν Μπλάκφορντ, ο οποίος είναι μέλος της Επιτροπής για τα Πρότυπα της Δημόσιας Ζωής, η οποία συμβουλεύει τον πρωθυπουργό, ζήτησε τη διεξαγωγή έρευνας από τις κοινοβουλευτικές αρχές υπό το φως των ευρημάτων του OCCRP.
Η μη δήλωση των συμφερόντων τους παραβιάζει τους κανονισμούς για το lobbying, σύμφωνα με τον Blackford.
«Ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για κοινοβουλευτικούς που πηγαίνουν σε μια περιοχή που στερείται νομιμότητας, η οποία υπόκειται σε αποφάσεις του ΟΗΕ», είπε.
Τον Απρίλιο του 2024, λίγους μήνες πριν χάσει την κοινοβουλευτική της έδρα στις εκλογές του καλοκαιριού στη Βρετανία, η τότε βουλευτής των Συντηρητικών Pauline Latham υπέβαλε μια φαινομενικά αθώα ερώτηση στην κυβέρνηση σχετικά με τα «πιθανά πλεονεκτήματα της εισαγωγής απευθείας πτήσεων» προς την αποκαλούμενη από την ίδια «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου».
Ο Sammy Wilson, εν ενεργεία βουλευτής του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος, το οποίο εδρεύει στη Βόρεια Ιρλανδία, στο κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2023, αναρωτήθηκε αν η κυβέρνηση θα προβεί σε αξιολόγηση των εμπορικών και άλλων οφελών από μία ενέργεια για «αναγνώριση της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου».
Ο Wilson έγραψε επίσης ένα άρθρο γνώμης μετά το ταξίδι του, υποστηρίζοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να υποστηρίξει την ανεξαρτησία της βόρειας Κύπρου.
Οι βουλευτές Brendan Clarke-Smith και Paul Bristow, οι οποίοι έχασαν και οι δύο τις έδρες τους τον Ιούλιο, έκαναν ερωτήσεις σχετικά με τη βόρεια Κύπρο στο κοινοβούλιο μετά το ταξίδι τους εκεί.
Τα αρχεία δείχνουν ότι ο Bristow κατέγραψε το ενδιαφέρον του για το θέμα πριν υποβάλει την ερώτησή του στο κοινοβούλιο, αν και ο Clarke-Smith δήλωσε ότι το έκανε επίσης, αλλά δεν καταγράφηκε. Ο Bristow δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Δύο μέλη της Βουλής των Λόρδων πραγματοποίησαν επίσης επισκέψεις στη βόρεια Κύπρο και ακολούθως έκαναν ερωτήσεις στο κοινοβούλιο χωρίς να δηλώσουν τα συμφέροντά τους.
Ο Λόρδος Dennis Rogan του Ulster Unionist Party, υπέβαλε πέντε ερωτήσεις. Πιο πρόσφατα, στις 16 Ιανουαρίου, ρώτησε την κυβέρνηση «πότε σκοπεύει να αναθεωρήσει τις επίσημες ταξιδιωτικές συμβουλές για τους υπηκόους του Ηνωμένου Βασιλείου που επισκέπτονται την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου».
Στις 2 Μαΐου, η συντηρητική βαρόνη Nosheena Mobarik ρώτησε «ποια είναι η πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την άρση των κυρώσεων για το εμπόριο και τα ταξίδια προς την περιοχή αυτή».
Από τους τέσσερις βουλευτές και τα δύο μέλη της Βουλής των Λόρδων, μόνο ο Bristow κατέγραψε το ενδιαφέρον του για το θέμα πριν υποβάλει την ερώτησή του στο κοινοβούλιο σύμφωνα με τους κανονισμούς περί άσκησης πίεσης.
Απαντώντας στο αίτημα του OCCRP για σχολιασμό, η Latham δήλωσε ότι «δεν είχε συνειδητοποιήσει» ότι έπρεπε να δηλώσει το συμφέρον της στο έγγραφο της αίτησης για υποβολή ερώτησης.
Το Ulster Unionist Party αρνήθηκε να σχολιάσει εκ μέρους του Rogan.
Η Mobarik δήλωσε στο OCCRP ότι είχε δηλώσει το ταξίδι της στη βόρεια Κύπρο, όπως έκαναν και άλλοι συμμετέχοντες. Ωστόσο, αρνήθηκε να πει γιατί δεν καταχώρησε το συμφέρον της στο κοινοβούλιο πριν υποβάλει την ερώτησή της εκεί.
Τα κοινοβουλευτικά αρχεία δείχνουν ότι, σε ολόκληρη τη δεκαετία μέχρι το 2023, η βρετανική κυβέρνηση υπέβαλε μόνο 15 ερωτήσεις που περιείχαν τη φράση «βόρεια Κύπρος».
Αντίθετα, πολιτικοί υπέβαλαν 26 ερωτήσεις από την 1η Ιανουαρίου 2023 μέχρι τις εκλογές της 4ης Ιουλίου φέτος. Οκτώ από αυτές τις ερωτήσεις υποβλήθηκαν από τον Sammy Wilson.
Ο Wilson δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό. Τα αρχεία δείχνουν ότι δήλωσε μεν το ταξίδι του στη βόρεια Κύπρο, αλλά παρέλειψε να δηλώσει το συμφέρον του για το θέμα πριν υποβάλει ερώτηση στην κυβέρνηση στο κοινοβούλιο.
Πηγή: Βρετανικό Κοινοβούλιο
Οι χορηγοί
Εάν η ομάδα «Ελευθερία και Δίκαιο για τη Βόρεια Κύπρο» είχε ως στόχο να θέσει την υπόθεσή της στην πολιτική ατζέντα του Ηνωμένου Βασιλείου από το 2023, φαίνεται ότι τα έχει καταφέρει προκαλώντας καταιγισμό ερωτήσεων από τους βουλευτές.
Αλλά η ομάδα λόμπι είχε επίσης κάποια βοήθεια.
Οι επισκέψεις πληρώθηκαν από την Cyprus Premier, τον Όμιλο Arkin, τις Τουρκικές Αερογραμμές, την British Residents Society και το Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο.
Σύμφωνα με τα κοινοβουλευτικά αρχεία, η Cyprus Premier Holidays Ltd, η βρετανική εταιρεία που ανήκει στον Τουρκοκύπριο επιχειρηματία Dimag Caginer, ενήργησε κατά καιρούς για λογαριασμό μιας Οικονομικής Πλατφόρμας για τη βόρεια Κύπρο, η οποία εκπροσωπούσε την Ένωση Ξενοδόχων της Βόρειας Κύπρου, το Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο, τον Σύνδεσμο Τουρκοκυπρίων Βιομηχάνων και τον Σύνδεσμο Τουρκοκυπρίων Εργολάβων.
Την επομένη της αναχώρησης τεσσάρων Βρετανών πολιτικών από τη βόρεια Κύπρο, τον Φεβρουάριο του 2024, το βρετανικό μέσο ενημέρωσης Express δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με τα σχέδια ανάπτυξης της περιφραγμένης πόλης των Βαρωσίων. Η ιστορία αφαιρέθηκε λίγες ημέρες αργότερα.
Το άρθρο ανέφερε ότι «μια κοινοπραξία δισεκατομμυριούχων επιχειρηματιών από όλο τον κόσμο καθώς και μερικοί από τους πιο επιτυχημένους ξενοδόχους του κόσμου» σχεδιάζουν να αναπτύξουν τα Βαρώσια στο πλαίσιο ενός προγράμματος επενδύσεων σε κορυφαίο προορισμό διακοπών με καζίνο, πολυτελή ξενοδοχεία, εστιατόρια και καταστήματα.
«Για πάρα πολύ καιρό η Αμερική θεωρούσε το Λας Βέγκας ως λαμπρό παράδειγμα για το τι μπορεί να επιτευχθεί μέσω στρατηγικών επενδύσεων», αναφέρει ο Muhammet Yaşarata, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου εταιρειών Paradise και Premier. «Είναι καιρός η Ευρώπη να έχει έναν ανταγωνιστή για να προσελκύσει τουρίστες από όλες τις γωνιές του πλανήτη», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην ανάπτυξη των Βαρωσίων.
Η Paradise and Premier Group of Companies αποτελούσε εμπορικό σήμα της Cyprus Premier Holidays, μιας βρετανικής εταιρείας που ανήκει στον Τουρκοκύπριο επιχειρηματία Dimag Caginer, χορηγό του ταξιδιού “Ελευθερία και Δίκαιο”.
Ο Caginer, ο οποίος είναι επίσης συνιδιοκτήτης του ομίλου DMG Group, ενός ομίλου με εταιρείες που επενδύουν στον τουρισμό, την εκπαίδευση, τις μεταφορές, την ανάπτυξη ακινήτων, τη γεωργία και το εμπόριο, φέρεται να είναι ο πρόεδρος της Ένωσης Τουρκοκυπρίων Ξενοδόχων. Σύμφωνα με το βιογραφικό του στο Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο, ο Yaşarata είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου DMG.
Ο Caginer ήταν μέλος της ομάδας που συγκροτήθηκε από την Ένωση Τουρκικών Δικηγορικών Συλλόγων, η οποία δρομολόγησε τη συζήτηση για το άνοιγμα των Βαρωσίων στον εποικισμό τον Φεβρουάριο του 2020. Αργότερα την ίδια χρονιά, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Ερσίν Τατάρ, που τότε δεν ήταν ακόμα ο ηγέτης των Τ/κ αλλά επικεφαλής της Τ/κ διοίκησης, ανακοίνωσαν σχέδια για μερικό άνοιγμα των Βαρωσίων, παρά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ που απαγορεύουν κάθε προσπάθεια εποικισμού οποιουδήποτε τμήματος της πόλης από άτομα εκτός των κατοίκων της.
Οι Çağıner and Yaşarata δεν ανταποκρίθηκαν σε ερωτήματα για σχολιασμό.
Ένας άλλος χορηγός του ταξιδιού, ο όμιλος Arkin, κατέχει επίσης ξενοδοχεία και καζίνο, συμπεριλαμβανομένων δύο στην Αμμόχωστο, και ένα πανεπιστήμιο στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.
Η ομάδα πίεσης «Ελευθερία και Δικαιοσύνη», ισχυρίζεται ότι έχει κερδίσει την υποστήριξη 55 βουλευτών για μια επιστολή προς τον Υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, με την οποία ζητά απευθείας πτήσεις προς τη βόρεια Κύπρο.
Η οργάνωση «Ελευθερία και Δικαιοσύνη για τη Βόρεια Κύπρο» δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.