Τον Δεκέμβριο, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε δύο κυπροποιημένους Αφγανούς πρώτην βουλευτές, τις οποίες αιτιολόγησαν με “τον εκτεταμένο ρόλο τους σε διασυνοριακή διαφθορά”.
Οι αμερικανικές αρχές κατηγόρησαν τον πρώην πρόεδρο της αφγανικής βουλής Μιρ Ραχμάν Ραχμάνι (Mir Rahman Rahmani) και τον γιο του Ατζμάλ Ραχμάνι (Ajmal Rahmani) για τη διάπραξη πολύπλοκης κομπίνας με συμβόλαια προμήθειας καυσίμων για τις δυνάμεις ασφαλείας του Αφγανιστάν με κρατικό χρήμα από τις ΗΠΑ.
Στις 31 Ιανουαρίου, οι Ραχμάνι απάντησαν με αγωγή κατά της αμερικανικής κυβέρνησης. Στην αγωγή τους απέρριψαν “κατηγορηματικά κάθε συμμετοχή σε οποιαδήποτε κομπίνα με προμήθεια καυσίμων”. Τον Απρίλιο, το δικαστήριο απέρριψε μερικώς την αγωγή.
Σύμφωνα με το κείμενο της αγωγής, οι Ραχμάνι είχαν ακόμη κυπριακή υπηκοότητα παρά το ότι και οι δύο είχαν θεωρηθεί το 2021 ως επενδυτές υψηλού κινδύνου από την Επιτροπή Νικολάτου που ερεύνησε το κυπριακό πρόγραμμα χρυσών διαβατηρίων για διαφθορά. Η Ερευνητική Επιτροπή, την οποία διόρισε ο γενικός εισαγγελέας με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου Μύρωνα Νικολάτο, εισηγήθηκε όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο αποστέρησης των διαβατηρίων τους.
Η Επιτροπή αναφέρθηκε σε επιστολή από τη μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών, γνωστή ως ΜΟΚΑΣ, που είχε επισημάνει την κατ’ ισχυρισμόν σχέση του Μιρ Ραχμάνι με την ισλαμική οργάνωση και κόμμα Τζαμιάτ-ε Ισλάμι (Jamiat-e Islami) που εντόπισε τράπεζα στην Κύπρο κατά τη διεξαγωγή ελέγχου επιμέλειας στα πλαίσια αίτησης ανοίγματος εταιρικού τραπεζικού λογαριασμού. Η Επιτροπή επίσης αναφέρθηκε στην μη αποκάλυψη της σχέσης αυτής και ήγειρε αμφιβολίες σε σχέση με τη γνησιότητα εγγράφων που αφορούσαν μέλη της οικογένειάς τους.
“Καμία κρατική ή νομική υπηρεσία δεν κατηγόρησε εμένα ή εξαρτούμενούς μου για κάτι τέτοιο”, είπε απαντώντας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Μιρ Ραχμάνι. “Όλες οι συναλλαγές που διενεργήθηκαν στην Κύπρο ήταν σύμφωνα με τη νομοθεσία, εντελώς διαφανείς, κοινοποιήθηκαν σε όλες τις εμπλεκόμενες αρχές, και ήταν σύμφωνες με διεθνή πρότυπα και κανονισμούς”. Επί πλέον, αρνήθηκε κάθε σχέση με την Τζαμιάτ-ε Ισλάμι.
Το Υπουργείο Εσωτερικών απαντώντας σε σειρά από ερωτήματα που του έθεσε η OCCRP επιβεβαίωσε στις 15 Μαίου ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ανακάλεσε την υπηκοότητα 233 ατόμων, εκ των οποίων 68 ήταν επενδυτές και τα υπόλοιπα 165, μέλη των οικογενειών τους – σύμφωνα με στοιχεία που είχε δώσει στη δημοσιότητα τον περασμένο Νοέμβριο και ότι από τότε δεν υπήρξαν αλλαγές σε αυτούς τους αριθμούς. Τα ονόματά τους δεν δημοσιοποιούνται για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων, ανέφερε το υπουργείο. Αν και απέφυγε να απαντήσει ειδικά για την περίπτωση των Ραχμάνι, είπε ότι “η κυβέρνηση προβαίνει σε ανάκληση διαβατηρίων σε περιπτώσεις κυρώσεων που επιβάλλουν μόνο η ΕΕ και τα Ηνωμένα Έθνη κι όχι τρίτες χώρες”.
Στο κείμενο της αγωγής κατά της αμερικανικής κυβέρνησης, ο Ατζμάλ Ραχμάνι ανέδειξε τη σημασία του κυπριακού διαβατηρίου, αναφέροντας ότι απέκτησε υπηκοότητα επενδύοντας στην Κύπρο και “ξεκίνησε να επενδύει στην Ευρώπη” και ότι “η παραμονή του (στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) συνδέεται με την κυπριακή υπηκοότητά του”.
Οι Ραχμάνι είπαν ότι οι κυρώσεις “τους εκθέτουν σε σοβαρό κίνδυνο απώλειας της υπηκοότητας, και πιθανή απέλαση στο Αφγανιστάν όπου, σε περίπτωση επιστροφής τους, αυτοί και οι οικογένειές τους θα αντιμετώπιζαν απειλές και κίνδυνο κατατρεγμού και σωματικής βλάβης στα χέρια των Ταλιμπάν”.
Δημοσιογράφοι από το ZDF frontal και το OCCRP – σε συνεργασία με το CIReN – εντόπισαν ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο ακίνητης περιουσίας αξίας άνω των €200 εκατομμυρίων, που συγκέντρωσε ο Ατζμάλ Ραχμάνι, με τα περισσότερα γραμμένα στο όνομά του ως κατόχου κυπριακού διαβατηρίου. Ο Μιρ Ραχμάνι είναι ιδιοκτήτης ακινήτου αξίας €680.000 στο Ντουμπάι αλλά είναι άγνωστο ποιο διαβατήριο χρησιμοποίησε.
Διεθνείς επενδύσεις
Στο Ντουμπάι, ο Ατζμάλ Ραχμάνι είναι ιδιοκτήτης τουλάχιστον πέντε ακινήτων συνολικής αξίας €2,9 εκατομμυρίων, γραμμένων στο όνομά του, ως κατόχου κυπριακού διαβατηρίου. Δεκαέξι επιπρόσθετα ακίνητα και δύο πολυκατοικίες που ανήγειραν οι Ocean Estate Company Limited και Fern Limited – εταιρείες του Ατζμάλ Ραχμάνι, εγγεγραμμένες στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στις οποίες επέβαλε κυρώσεις το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, εκτιμάται ότι αποφέρουν ενοίκια ύψους €1,8 εκατομμυρίων ετησίως.
Στη Γερμανία, ο Ατζμάλ Ραχμάνι αγόρασε ακίνητα αξίας περίπου €197 εκατομμυρίων χρησιμοποιώντας μητρικές εταιρείες στην Κύπρο, όπως και εταιρείες στη Γερμανία που λειτουργεί με το κυπριακό του διαβατήριο.
Σε ερώτηση σχετικά με δημοσιεύματα για έρευνες γερμανών εισαγγελέων της Στουτγκάρδης σε συναλλαγές ακινήτων με εμπλοκή εταιρειών του, ο Ατζμαλ Ραχμάνι είπε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ότι αυτός και οι συνάδελφοί του “δια μέσου των νομικών τους συμβούλων συνεργάζονται ενεργά με το Γραφείο του Δημοσίου Εισαγγελέως της Στουτγκάρδης στα πλαίσια της προκαταρκτικής τους εξέτασης”. (Οι Γερμανοί εισαγγελείς τερμάτισαν την έρευνα τους τον Ιούνιο, επικαλούμενοι έλλειψη συγκεκριμένων στοιχείων από την πλευρά των αρχών των ΗΠΑ)
Η σύζυγός του Ατζμάλ Ραχμάνι, Ταχμίνα Τατζάλι (Tahmina Tajali) επίσης κατάφερε χάρις το κυπριακό της διαβατήριο να αγοράσει το 2020 ακίνητη περιουσία στο Κιτσμπούελ της Αυστρίας, μια πόλη-θέρετρο για σκι. Σε κτηματολογικά αρχεία, εμφανίζεται να απέκτησε ως Κύπρια υπήκοος ένα σαλέ προς €10,5 εκατομμύρια.
Οι κανονισμοί στην Αυστρία απαιτούν όπως άτομα από χώρες μη μέλη της ΕΕ να εξασφαλίζουν άδεια από τις τοπικές αρχές προτού προχωρήσουν στην αγορά ακινήτων, την οποία παραχωρούν εφόσον υπάρχει πολιτιστικό, κοινωνικό ή οικονομικό συμφέρον από την ολοκλήρωση της συναλλαγής και εφόσον η αγορά δεν αντιβαίνει στα “εθνικά πολιτικά συμφέροντα”.
Στα κυπριακά παράλια
Για να αποκτήσει κυπριακό διαβατήριο, ο Ατζμάλ Ραχμάνι αγόρασε τον Αύγουστο του 2014 έπαυλη στο παραλιακό θέρετρο της Αγίας Νάπας.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του αμερικανικού Υπουργειου Οικονομικών, εκείνο το έτος, οι Ραχμάνι “συνεννοήθηκαν μυστικά ώστε να αυξηθεί η τιμή των καυσίμων σε συμβόλαια πληρωτέα από το αμερικανικό δημόσιο κατά $200 εκατομμύρια”. Στην αγωγή τους εναντίον της αμερικανικής κυβέρνησης, οι Ραχμάνι “κατηγορηματικά αρνούνται” τις κατηγορίες και αμφισβητούν τις αμερικανικές κυρώσεις.
“Η νομική μας ομάδα είναι έτοιμη και έχει ουσιαστική μαρτυρία που αποδεικνύει ότι η εν λόγω αναφορά σε κομπίνα $200 εκατομμυρίων είναι αβάσιμη και δεν συνδέεται με μας ή οποιαδήποτε συνδεδεμένη με εμάς εταιρεία”, δήλωσε ο Ατζμάλ Ραχμάνι στο ηλεκτρονικό του μήνυμα.
Ο πατέρας του απέρριψε κάθε συμμετοχή σε επιχειρήσεις με καύσιμα. “Δεν είχα κανένα συμβόλαιο για καύσιμα και δεν είχα εμπλοκή σε επιχειρήσεις αυτής της φύσεως με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ ή οποιοδήποτε συμβόλαιο με την αφγανική κυβέρνηση’, είπε ο Μιρ Ραχμάνι σε ξεχωριστό ηλεκτρονικό μήνυμα.
Σε αγοραπωλητήριο έγγραφο που εξασφάλισε η Επιτροπή Νικολάτου, αναφέρεται ότι ο Ατζμάλ Ραχμάνι κατέβαλε για μια παραθαλάσσια έπαυλη €2,5 εκατομμύρια, που ήταν η ελάχιστη απαιτούμενη επένδυση του τότε ισχύοντος σχεδίου πολιτογράφησης αλλοδαπών επενδυτών, , πλέον 19 τοις εκατόν ΦΠΑ, δλδ συνολικά €2.975.000.
Σύμφωνα με τιμολόγιο που διέρρευσε, ο Ραχμάνι κατέβαλε €55.000 σε τέλη προς την εταιρεία Henley Estates, τον τοπικό κτηματομεσίτη της παγκόσμιας εταιρείας Henley & Partners, και σύμφωνα με την έκθεση Νικολάτου, €90.000 ευρώ στην εταιρεία FidesCorpo Limited, την κύπρια πάροχο υπηρεσιών στην οποία είναι μέτοχος ο πρώην γαμβρός του πρώην Προέδρου της Βουλής Δημήτρη Συλλούρη, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά σε σχέση με το σχέδιο πολιτογράφησης επενδυτών. Δεν υπάρχει ένδειξη ότι ο Συλλούρης ή ο πρώην γαμβρός του διέπραξαν οποιαδήποτε παρανομία σε σχέση με τις αιτήσεις που κατέθεσαν οι Ραχμάνι.
Σε απάντηση που έστειλε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η εκπρόσωπος της Henley & Partners Σάρα Νίκλιν (Sarah Nicklin) είπε ότι ενδελεχής έρευνα που διεξήγαγε το λογιστήριο της εταιρείας “δεν εντόπισε πληρωμές από τον Ραχμάν Ραχμάνι και/ή τον γιο του Ατζμάλ Ραχμάνι”.
“Ωστόσο, αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο ότι αυτά τα άτομα είχαν παραπεμφθεί σε ανεξάρτητους τοπικούς παρόχους υπηρεσιών, και ότι η Henley Estates είχε εμπλοκή στη σχετική αγοραπωλησία ακινήτου,” πρόσθεσε η Νίκλιν.
«Η Henley Estates δεν διαχειρίστηκε ποτέ αιτήσεις πολιτογράφησης, αλλά ήταν μια κτηματομεσιτική επιχείρηση η οποία εξαγοράστηκε από την Henley & Partners, και ως εκ τούτου η εταιρεία μας δεν ήταν υπεύθυνη, ούτε για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων, ούτε για τις συναλλαγές ακινήτων αυτών των ατόμων», δήλωσε η Νίκλιν.
Στο τιμολόγιο που διέρρευσε αναφέρεται ότι η Henley Estates χρέωσε τον Ajmal Rahmani για λογαριασμό της Henley & Partners για «τέλη αίτησης πολιτογράφησης».
Η FidesCorp δεν απάντησε στο ερωτηματολόγιο που της εστάλη.
Όπως προκύπτει, ο καταζητούμενος για απάτη Τζο Λόου (Jho Low) αγόρασε τη δική του πολυτελή έπαυλη για €5 εκατομμύρια επίσης στην Αγία Νάπα, όπως ο Ραχμάνι, εξυπηρετούμενος από τους ίδιους παρόχους υπηρεσιών για να τον βοηθήσουν αποκτήσει το κυπριακό του διαβατήριο. Ωστόσο, οι κυπριακές αρχές, σύμφωνα με δημοσιεύματα ανακάλεσαν πέρυσι το διαβατήριο του Λόου, πέντε σχεδόν χρόνια μετά την αρχική έρευνα.
Ξεχωριστή έκθεση άλλης επιτροπής υπό την πρώην πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Δήμητρας Καλογήρου, αναφέρεται ότι τον Δεκέμβριο του 2019, η κυβέρνηση σχεδίαζε την ανάκληση του διαβατηρίου του Λόου, προσθέτοντας ότι αυτός υπέβαλε την αίτησή του “αποκρύπτοντας ουσιώδη γεγονότα όσον αφορά τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες”, ενώ αντιμετώπιζε διεθνές ένταλμα σύλληψης κατά την περίοδο που του παραχωρήθηκε υπηκοότητα.
Παρόλο που η Κύπρος προέβη σε κατάργηση του σχεδίου πολιτογράφησης επενδυτών το 2020 με ταυτόχρονη παραδοχή των αδυναμιών του, η κληρονομιά αυτή συνεχίζει να σπιλώνει τη φήμη της.
«Τα χρυσά διαβατήρια για διάφορους λόγους προσελκύουν δυσάρεστους χαρακτήρες», δήλωσε η Έκα Ροστομασβίλι (Eka Rostomashvili), συντονίστρια συνηγορίας και εκστρατειών στη γραμματεία της Transparency International. «Εκτός από την αυξημένη κινητικότητα, το να είσαι πολίτης ενός κράτους μέλους της ΕΕ προσφέρει ορισμένα προνόμια. Μεταξύ αυτών είναι λιγότερος έλεγχος κατά το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών ή εταιρειών, ο οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί για κρυφές συμφωνίες ή εγκληματική δραστηριότητα».
Το άρθρο έχει επικαιροποιηθεί για να ανταποκρίνεται στο γεγονός ότι η έρευνα για τις συναλλαγές του κ. Ραχμάνι σε σχέση με ακίνητα στη Γερμανία έχει σταματήσει.